Nadawanie estetycznych kształtów elewacji budynku wpływa na jej odbiór wizualny. Mimo, iż coraz częściej kładzie się nacisk na oszczędne formy architektoniczne, to wciąż ważne zadanie spełniają użyteczne detale dekoracyjne. Dzięki nim bryła budynku zyskuje na swoim wyglądzie. Staje się bardziej atrakcyjna, elegancka i zyskuje indywidualnego charakteru. Jedną z form przyozdabiania elewacji, znaną już od czasów antycznych, jest boniowanie. To sposób, wykorzystywany od już kilkunastu wieków, na tworzenie oryginalnych dekoracji elewacyjnych.
Czym dokładnie jest boniowanie? Czym się z kolei wyróżnia pseudoboniowanie? Kiedy i dlaczego warto zrobić boniowanie? Jakie są typy i rodzaje boni elewacyjnych. Co można zyskać dzięki ozdobnej obróbce krawędzi? Czy tynki boniowane są drogie? Wyjaśniam te zagadnienia w treści przygotowanej poniżej. Zapraszam!
Na czym polega boniowanie elewacji?
Geneza terminu boniowanie sięga setek lat wstecz. To proces, który był stosowany przez antycznych przodków do nadawania obiektom oryginalnego wyglądu. To rozwiązanie, które sięga nawet dalej, niż tylko czasów starożytnego Rzymu. Miało to związek np. z odznaczaniem niektórych budynków od innych. Z czasem boniowane elewacje stały się znakiem rozpoznawczym jednych kultur, różnicując je od pozostałych. Dziś już nie mamy potrzeby tworzenia wymyślnych wzorów w celach np. wyróżnienia budynku, w którym mieszka ważna osoba. Obecnie największą popularnością cieszy się ozdobne boniowanie, które ma przede wszystkim wpłynąć na odbiór wizualny danej konstrukcji mieszkalnej lub użytkowej.
Boniowanie nadaje stylu i uwydatnia walory budynku. Układanie przyległe boni wpływa na kąt padania promieni słonecznych, dzięki czemu następuje swoista gra cieni. Elewacja budynku, wyposażona w boniowy układ rowków, prezentuje się znacznie efektownej, niż zwykły niezmodyfikowany tynk. Oprócz tego, dodatkowe podziały architektoniczne stanowią zabezpieczenie ścian zewnętrznych, a szczególnie narożników, przed uszkodzeniami mechanicznymi. Przy pomocy boni w narożnikach budynków, w dzisiejszym budownictwie, można zadbać o ich większą solidność i odporność na ukruszenia.
Bonia elewacyjna BE-2 narożna
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
55.00 zł
Bonia elewacyjna BE-5A
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
47.30 zł
Bonia elewacyjna dekoracyjna BE-3
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
55.00 zł
Bonia elewacyjna narożna BE1
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
55.00 zł
Co to jest pseudoboniowanie?
Boniowanie elewacji polega najczęściej na wykonywaniu rowków w warstwie tynku, a dokładnie na wycinaniu szczelin w warstwie izolacyjnej. Archaiczne metody wykonywania boniowania tynku nie mają w dzisiejszych warunkach prawa bytu. Niegdyś wykonywano nacięcia elewacji kamiennych bloków, co dziś nie jest w zasadzie możliwe, ze względu na stosowanie innej grubości poszczególnych warstw tworzących elewację. Wykonanie boni może mieć także charakter uproszczony, wówczas mówi się o pseudoboniowaniu elewacji.
To działanie, które wykonuje się przede wszystkim tam, gdzie nie ma możliwości wykonania żłobień, a do ukształtowania szczelin wykorzystuje się zjawisko iluzji optycznej. Chodzi o działanie, podczas którego nakłada się paski oddzielające, np. w formie taśmy malarskiej. Zdejmuje się je niezwłocznie po nałożeniu tynku. Powstają tym samym zjawisko imitujące boniowanie. Obserwator ma wrażenie, że ukształtowanie płyt było dokonywane poprzez boniowanie, podczas gdy nie użyliśmy do dekorowania tegoż właśnie procesu. Pseudoboniowanie wykonuje się jeszcze na świeżym tynku. Jest to rozwiązanie bardziej ekonomiczne, gdyż tworzeniu imitacji żłobień nie towarzyszą działania, które są właściwe dla typowego boniowania.
Bonie elewacyjne BE-4
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
55.00 zł
Bonia elewacyjna BE-4A
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
47.30 zł
Bonia elewacyjna BE5
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
55.00 zł
Bonia elewacyjna narożna BE-2A
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
47.30 zł
Kiedy robić boniowanie?
We współczesnej architekturze kładzie się nacisk na prostotę bryły i proste kształty budynków. Nie każdemu jednak tak surowy klimat tworzenia budowli odpowiada. Chodzi przecież o to, aby użytkowanie domu było dla nas komfortowe, a wracanie do klimatycznego obiektu stało się samą przyjemnością. Stąd też coraz śmielsze grono przyszłych właścicieli domów chce, aby ich konstrukcje nieco wyróżniały się spośród innych. Rzadko kiedy stosuje się boniowanie na wszystkie ściany budynku. Tego typu rozwiązanie jest właściwe choćby w przypadku mieszczańskich kamienic, budynków urzędowych czy instytucji publicznych. W przypadku boniowania elewacji domu jednorodzinnego, najczęściej stawia się na wykończenie jednej ściany, ewentualnie boniuje się naroża ścian.
Planowanie boniowania warto rozpocząć jeszcze przed pracami wykończeniowymi. Jeśli zaczęliśmy już budowę domu, to warto zwrócić się do wykonawców o możliwość zastosowania takiej techniki upiększającej. Zwykle jednak pierwsze pomysły powinny pojawić się jeszcze w fazie projektowej – tak, aby projekt budowy nie ulegał zmianom w przyszłości, co mogłoby nas narazić na dodatkowe koszty.
Dlaczego warto robić boniowania elewacji?
Wspomniałem wyżej, że wycinanie szczelin w elewacji, czy też układanie boni ma podstawowy aspekt upiększający. Budynek staje się bardziej elegancki, niesztampowy i zaczyna prezentować się znacznie lepiej, niż prosta bryła budowli. Dekoracyjne opracowanie krawędzi to nie jedyna korzyść, związana z zastosowaniem tej techniki. Bonie mogą być malowane na dowolny kolor, co sprawia, że są rozwiązaniem uniwersalnym. W przypadku chociażby płyt boniowych, wystarczy pokryć je farbą, aby nadać nowej barwy elewacji. Boniowanie tynku ma także zalety związane ze zwiększeniem bezpieczeństwa budynku.
Wszelkiego rodzaju krawędzie, ranty i wystające elementy budowli są narażone na działanie czynników pogodowych i mechanicznych. Łatwo ulegają niszczeniu, np. krusząc się czy wgniatając. Zainwestowanie w boniowanie elewacji w budowie domu pozwala wzmocnić najbardziej wrażliwe miejsca. Zwiększy to nie tylko atrakcyjność wizualną bryły, ale także wpłynie na solidność konstrukcji zewnętrznej.
Bonia elewacyjna ozdobna BE-3A
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
47.30 zł
Bonia elewacyjna BE-4A
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
47.30 zł
Bonia elewacyjna BE5
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
55.00 zł
Bonie styropianowe BE1A
Producent: Decor System
Kategoria: Bonie elewacyjne
47.30 zł
Bonie elewacyjne – rodzaje
Jakie są rodzaje boniowania? Najbardziej klasycznym rozwiązaniem jest boniowanie mechaniczne. Polega ono na wycinaniu rowków, tworząc szczelinę, np. w warstwie położonego styropianu. To nie jedyny sposób na boniowanie elewacji budynkowej. Wśród najpopularniejszych technik wyróżnia się następujące rodzaje boniowania:
- bonie wycinane za pomocą wycinarki;
- bonie naklejane na warstwę izolacyjną,
- bonie w formie listew, kładzione np. na warstwie ocieplenia.
Zastosowanie poszczególnych rodzajów boni zależy od tego, jaki efekt chcemy uzyskać. W przypadku niektórych budynków, wystarczy uzupełnienie listwę do boniowania, aby uzyskać zadowalający wygląd. Innym razem listwy drewniane nie będą zadowalające i należy zastosować boniowanie na warstwę ocieplenia. Wiele zależy także od naszych możliwości finansowych. Krawędzie zagłębienia, wykonywane w stałych odstępach, wymagają dużego nakładu pracy.
Typy boniowania – tynku cienkowarstwowego i innych
Tak naprawdę wykonać boniowanie możemy na większości powierzchni elewacyjnych. Aby wykonać boniowanie wystarczy wyciąć bonie ze styropianu i nadać mu odpowiedni kształt Do wykonania takiej dekoracji stosuje się różne techniki. Przede wszystkim wyróżnia się następujące typy boniowania, które dzieli się ze względu na sposób układania i ich układ:
- bonie zastosowane w stałych odległościach;
- bonie umiejscowione w środkowej części elewacji;
- bonie różnych rozmiarów, układane obok siebie.
- bonie tej samej długości stosowane kolejno.
Można także zwrócić uwagę na układ wycięć czy ukształtowanie modułów – i na tej podstawie ustalić typ boniowania. W niektórych przypadkach wyróżnia się także bonie o różnej fakturze, np. naturalne i syntetyczne.
Ile kosztuje boniowanie elewacji?
Ceny boniowania będą różne, w zależności od miejsca wykonywania takiej usługi. Więcej zapłacimy w dużym mieście, choć duże zapotrzebowanie na fachowców tworzących zdobienia sprawia, że wiele osób nie chce zwlekać z podjęciem decyzji – i decyduje się np. na boniowanie za 40 zł/m2. Standardem obecnie jest cena w granicach 30-40 złotych za metr kwadratowy, choć wartości mogą się zmieniać – w zależności od zapotrzebowania i dostępności sztukaterii i materiałów budowlanych.
Sama cena podstawowych materiałów i robocizny to nie wszystko. Do tej wartości należy wrzucić również koszt akcesoriów przeznaczonych do wykonywania dekoracji. Jednej, pojedynczy element, może kosztować od kilkunastu do kilkuset złotych. O ile w przypadku niewielkich inwestycji, np. częściowego boniowania małego domu, kwota nie będzie przerażająca. Może ona zrobić się niezwykle pokaźna, jeśli mówimy o wykorzystaniu tej metody do ozdobienia dużej budowli, o kilkudziesięciu metrach bieżących elewacji.
Jak się robi boniowanie zewnętrzne, np. w centralnym miejscu elewacji?
Ze względu na wysokie ceny boniowania, szczególnie w przypadku bardzo dużych domów i innych budynków, wiele osób decyduje się na samodzielne wykonanie prac. Jest oczywiście proces dosyć skomplikowany, wymagający dużej precyzji i umiejętności manualnych. Generalnie rzecz biorąc, boniowanie wykonuje się najczęściej w materiale styropianowym. Niekiedy również używa się tynków boniowanych, choć coraz częściej rezygnuje się z tej techniki.
Kolejnym krokiem jest wykonanie projektu. To żmudna praca, która wymaga określenia rodzaju boni i sposobu ich poprowadzenia po elewacji. Nieodzownym krokiem będzie wykonanie odpowiednich pomiarów i wykonanie cięć, jeśli np. zdecydowaliśmy się na boniowanie w warstwie styropianowej. Do wykonania boni potrzebne będą narzędzia, stalowe łaty, wełna mineralna. Wykorzystuje się również siatkę zbrojącą, którą mocuje się za pomocą kleju. Powierzchnię należy również zagruntować i pokryć tynkiem cienkowarstwowym. Jeśli chcemy ulepszyć wygląd muru, to możemy go pokryć farbą.
Wady i zalety – podsumowanie boniowania elewacji
W opinii wielu użytkowników, zwykłe farby elewacyjne nie są wystarczająco dobrym rozwiązaniem do pokrywania ścian zewnętrznych budynku. Bryła budowli prezentuje się wówczas dosyć sztampowo, a warstwa farby nie stanowi optymalnego zabezpieczenia. Szlachetne tynki cienkowarstwowe również przechodzą do lamusa. W rowkach potrafi zbierać się wilgoć, narastać mech, a cała struktura zaczyna się prezentować coraz gorzej. Z tego też powodu boniowanie elewacji jest rozwiązaniem, które posiada całkiem spore zestawienie zalet. Jest unikatowe, można tworzyć bonie zgodnie z indywidualnym projektem, dzięki czemu zawsze zyskamy nieco inny efekt.
Wśród wad należy zaznaczyć z pewnością wysoką cenę, szczególnie jeśli celujemy w topowe rozwiązania. Naturalny układ kamieni szlifowanych, czy tworzenie zdobień jak we francuskiej architekturze obronnej – z pewnością wydrenuje nasz portfel. Mamy jednak wiele możliwości, w tym m.in. bonie naklejane czy styropianowe, w których łatwo tworzyć rowki pod wpływem wysokiej temperatury.